Dysortografia to wyjątkowo specyficzne zaburzenie w nauce pisania, które objawia się najczęściej popełnianiem licznych błędów ortograficznych i to mimo znajomości zasad pisowni i wystarczającej motywacji do poprawnego pisania. Mimo, że dysortografia może być do pewnego stopnia korygowana, to jednak jej całkowite usunięcie jest bardzo ciężkie i w przypadku niektórych osób dotkniętych tym zaburzeniem wręcz niemożliwe.
Dysortografia pojawia się już w wieku przedszkolnym, jednak najczęściej jest zauważana przez rodziców i nauczycieli dopiero w trakcie początków szkoły podstawowej, a więc na samym tak na prawdę początku kształcenia dziecka. W parze z dysortografią idą inne zaburzenia pisania, takie jak dysgrafia czy dysleksja.
Sytuacja dzieci z dysortografią jest szczególnie ciężka, ponieważ powoduje ona często niepowodzenia w szkole za które dzieci z tym zaburzeniem nie są odpowiedzialne. To skutkuje z kolei dużym spadkiem motywacji do uczenia się dziecka. Ciężką sytuację często zaogniają również rodzice dziecka, którzy nie okazują takiemu dziecku emocjonalnego wsparcia, a zamiast tego jako przyczynę jego niepowodzeń w szkole podają lenistwo swojego dziecka. Powoduje to u dziecka często ogromne poczucie winy z którym musi sobie ono radzić w samotności. Dziecko z dysortografią znajdujące się w takiej sytuacji z czasem może stawać się coraz bardziej nieśmiałe, apatyczne i zamknięte w sobie.
Objawy dysortografii u każdego dziecka czy dorosłego są różne. Najczęściej objawiają się one jednak w popełnianiu licznych błędów ortograficznych w piśmie.
Do umiejętności poprawnego pisania potrzebne jest posiadanie kilku cech. Chodzi tu o sprawną analizę słuchową, kinestezję artykulacyjną, analizę wzrokową, pamięć słuchową, a także poprawnie działający analizator kinestetyczny ręki, który jest odpowiedzialny za wszystkie czynności manipulacyjne, a więc w przypadku ręcznego pisania, za posługiwanie się i pisanie długopisem.
Dysortografia może mieć swoje przyczyny w wielu rzeczach. Pierwszą z takich przyczyn jest coś czego dziecko może doświadczyć jeszcze będąc płotem – chodzi tu o mikrouszkodzenia struktur mózgowych w życiu płodowym dziecka. Mogą to być również powikłania okołoporodowe, mogą to być wrodzone zniekształcenia struktur mózgowych, opóźniony rozwój centralnego układu nerwowego czy nabyte uszkodzenia struktur korowych.
Rodzice powinni dbać o to żeby w możliwie jak najwcześniejszym okresie życia dziecka wykryć u niego występowanie dysortografii. Dzięki temu dziecko może zostać wcześniej poddane odpowiednim warsztatom i terapiom, które pozwolą mu na walkę z dysortografią.
Lista zjawisk i zachowań po których rodzic może rozpoznać czy jego pociecha ma dysortografię czy nie, nie jest wcale aż tak drastycznie długa. Należy na przykład wiedzieć, że jeżeli dziecko nie odróżnia ze słuchu głosek mało kontrastowych lub głosek stanowiących opozycje, to można podejrzewać, że posiada ono wczesną dysortografię. To samo tyczy się sytuacji kiedy dziecko myli głoski dźwięczne z bezdźwięcznymi, na przykład litery p z b, t z d czy f z w, albo gdy myli głoski ustne z nosowymi, na przykład d z n, b z m czy e z ę.
Zaburzenia w pisaniu mogą występować również ze względu na miejsce artykulacji konkretnych liter. Na przykład wtedy kiedy dziecko artykułuje sz zamiast s, ś zamiast sz, ź zamiast ż, ć zamiast cz. Jeżeli dziecko lepiej realizuje głoski, które różnią się między sobą paroma cechami artykulacyjnymi, w piśmie i mowie. O dysortografię można podejrzewać również dziecko, które przestawia miejscami głoski i sylaby w słowach, które opuszcza litery w wyrazach lub które dodaje zbędne literki do niektórych wyrazów pisanych.
