Wyzwanie dla obecnego systemu edukacyjnego stanowią uczniowie, którzy przeżywają swoiste trudności związane z czytaniem i pisaniem. Mowa tutaj o dyslektykach. Dysleksja wymaga niewątpliwie większej uwagi od rodziców, ale przede wszystkim ze strony nauczycieli, których obowiązkiem jest adekwatne ocenianie uczniów z uwagi na ich trudności. Uczeń dyslektyczny bardzo często myli głoski i wyrazy, które brzmią podobnie, a także litery i cyfry, które wyglądem przypominają siebie nawzajem. Taka osoba może mieć również problemy z pisaniem ze słuchu, nauką tabliczki mnożenia czy czytaniem z mapy. Aby sprawiedliwie ocenić ucznia dyslektycznego, należy wnikliwie zapoznać się z rodzajem jego zaburzeń.
KRYTERIA OCENY UCZNIA DYSLEKTYCZNEGO W SZKOLE
Kryteria oceniania dyslektyków można podzielić na kilka kategorii. Pierwsza z nich to prace literackie z języka polskiego. W tym wypadku ocenia się przede wszystkim zgodność treści wypracowania z tematem oraz poprawność i stopień wyczerpania materiału wypowiedzi pisemnej. W dalszej kolejności nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę na kompozycję wypracowania, czyli proporcjonalność i spójność tekstu oraz logiczność wywodu. Istotna jest również umiejętność podsumowania, wnioskowania czy uogólniania. Należy także wziąć pod uwagę język i styl pracy, a w głównej mierze poprawne słownictwo, odmianę wyrazów i ich łączenie w zdania, różnorodność składniową, trafny wybór środków językowych i formę wypowiedzi. Dozwolone jest pisanie pracy na maszynie bądź komputerze. Bardzo często takie zalecenia zawiera opinia z poradni pedagogiczno-psychologicznej.
Przy sprawdzaniu umiejętności z zakresu ortografii i interpunkcji, nauczyciel powinien przygotować dla ucznia dyslektycznego specjalne zadania. Są to między innymi: zbiory wyrazów, które mają na celu wyjaśnianie reguł ortograficznych, pisanie z pamięci krótkiego tekstu (mini dyktando), uzupełnianie luk w tekście dyktanda, tworzenie fiszek i słowniczków z trudnymi wyrazami.
Jeśli chodzi o kartkówki czy sprawdziany z nauki języka i teorii literatury, to uczeń dyslektyczny otrzymuje osobny, przygotowany specjalnie dla niego zestaw pytań. Zbyt wiele elementów graficznych i nagromadzenie informacji wpływa na dyslektyka stresogennie. Nauczyciel w takim wypadku nie ocenia błędów ortograficznych, a jedynie pracę pod względem ogólnych kryteriów. Uczeń może poprosić również o odczytanie poleceń przez prowadzącego zajęcia.
Największe znaczenie dla oceny końcowej mają wypowiedzi ustne ucznia dyslektycznego, których powinno być znacznie więcej, niż u innych. Ocenę wypowiedzi ustnych możemy podzielić na dwa rodzaje – odpowiedź na pytanie oraz recytację utworu literackiego. W przypadku oceny pierwszej wypowiedzi, nauczyciel powinien dokonywać jej okazjonalnie, podczas spontanicznych wypowiedzi. Nie należy odpytywać przy tablicy. Istotna tutaj jest zgodność odpowiedzi z tematem oraz umiejętność porównywania, wnioskowania, oceniania i zestawiania informacji z różnych źródeł. Recytacja wiersza obejmuje fragment utworu krótszy, niż u pozostałych uczniów, zazwyczaj do dwudziestu wersów. Uczeń dyslektyczny może również odmówić wystąpienia na forum klasy.
W pracy z uczniem dyslektycznym nauczyciel nie musi być osamotniony. Możliwości jest wiele, np. zwrócenie się o pomoc i radę do wojewódzkiego ośrodka metodycznego, nawiązanie kontaktu z poradnią pedagogiczno-psychologiczną lub też rejonowym oddziałem Polskiego Towarzystwa Dysleksji. Reasumując, warto zapoznać się ze specyfiką dysleksji i nauczyć się pracy z uczniem dyslektycznym, aby nie dyskwalifikować go na tle całej klasy.
